باسمه تعالي
مسألة شرّ در نگاه فلسفي امام سجّاد ( ع )
زهرا خلفي ـ عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي - واحد دزفول
چكيده
در صحيفة سجّاديّه ، امام سجّاد ( ع ) ، علّت بيشتر شرّها را از سوي شيطان و نفس امّاره و حرص دنيا و اميد به غير حق مي داند .
از ديدگاه امام سجّاد (ع ) اطاعت از هواي نفس و پيروي شيطان جن و انس ، انسان را از بهشت سعادت محروم و به دوزخ شقاوت محكوم مي گرداند . بنابراين سرچشمة شرّها و بنياد بديها از نفس انسان زاييده مي شود كه او را به پرتگاه فنا و نابودي سوق مي دهد . اطاعت از شيطان نفس ، عنان اختيار را از دست انسان ربوده و او را به سوي سوءظن و ضعف يقين مي كشاند . از نظر امام سجّاد ( ع ) بندگان بايد به هر چه مشيّت و رضـاي الهي است در نظام عالم راضي و خشنود باشند و حتّي در دل چيزي جز آنچه مي خواهد ، نخواهند و بدانند خير خلق عالم و حسن نظام آفرينش در آن است كه سلطان ملك وجود در ملك هستي به حكم قضا و قدر كامل خود و علم و حكمت شامل خويش تعيين فرموده است .
بندة خدا جون به وساوس شيطان و اوهام و خيالات باطل چيزي را در عالم بهتر از آنچه خدا خواهد ، پندارد حمل بر جهالت خود كند و يقين بداند كه علم ناقص انسان عاجزتر از آن است كه در مجموعة نظام هستي و خير و شرّ نظام كل حكم تواند كرد . پس به برهان لمّ مي تواند اين مطلب را درك كند كه علم و حكمت بي نهايت ازلي الهي كه طبق عنايت و لطف جهان را آفريده و هر چه از خير و شرّ ( مانند روز و شب و سرد و گرم ، طاووس و مار و گرگ و گوسفند ، راحت و عنا و فقر و غنا ، صحّت و مرض ، صلح و جنگ ، زشت و زيبا ) هر آنچه هست همه خير محض است و شرّ آنهم خير است و ما از جهل حكم بشريّت آن مي كنيم و الّا شرّي در عالم آفرينش نيست . همة كار خلقت عدل و احسان و عهد و سنّت الهي ، لطف و كرم است و از خدا جز خير و جود و عطا بر خلق به وجود نيايد تا بواسطة اين دانش و معرفت هر چه در نظم خلق و لوازم حيات بندگان خدا خواسته و پسند مشيّت اوست ، آن را پسندد . پس هر كه با تحقيق به اين نتيجه رسيد ، از هر وسوسه و غم و اندوه عالم نجات يافت و عالم را آيينة خدا و ظلّ خدا و نمايندة خدا مي داند و آن را در منتهاي حسن و زيبايي و در حدّ اعلاي حسن و جمال و فرّ و شكوه ( تهي از شرّ كه امري عدمي است ) مي بيند .
به جهان خرّم از آنم كه جهان خرّم از اوست
عـاشقم بر همـه عـالم كـه همـه عـالم از اوست
:: موضوعات مرتبط:
مقالات ،
مسألة شرّ در نگاه فلسفي امام سجّاد ( ع )،
،